بار سازه‌ای

بار سازه‌ای به معنی نیروها ، تغییر شکلها یا شتابهایی است که به یک سازه یا اجزای آن وارد می‌شود.^[۱][۲]

بارها باعث تنش ، تغییر شکل یا جابجایی در ساختارها می‌شوند. تحلیل این تأثیرها با روش تحلیل سازه ها انجام می‌شود . وارد کردن بار اضافه بر یک سازه می‌تواند باعث ناکارآمد شدن آن گردد ، بنابراین چنین احتمالهایی در حین طراحی در نظر گرفته شوند یا در حین اجرا به دقت کنترل شوند.

سازه‌های مکانیکی مانند هواپیماها ، ماهواره ها ، راکتها ، ایستگاههای فضایی ، کشتی ها و زیر دریایی ها هر کدام بارهای سازه‌ای خاصی را تحمل می‌کنند .^[۳]

مهندسین اغلب بارهای سازه‌ای را بر مبنای مقررات نگارش شده ، قراردادهای منعقد شده یا مشخصات مورد نظر محاسبه می‌کنند . روشهای استاندارد مورد قبول برای آزمایشات اولیه یا بازرسی ها به کار می روند.

در مهندسی عمران

بار مرده

مفهوم بار در مهندسی عمران در اصل به معنای نیروهای وارده بر سازه است. نیروهای وارده بر سازه در مهندسی عمران به گروه‌های زیر تقسیم می‌شود:

• بار مرده به معنای باری است که در طول زمان ثابت باشد و از زمان احداث سازه روی آن اعمال نیرو کند مثل نیروی ناشی از کفسازی و دیوارهای جانبی در ساختمان.
• بار زنده باری است که در طول زمان ثابت نباشد و الزاماً از زمان احداث سازه روی آن اعمال نیرو نکند مثل نیروی ناشی از تردد افراد یا نیروی وزن لوازم منزل.
• بار برف Snow Load به نیروهای وارده بر سازه در اثر انباشت برف بر روی آن اطلاق می‌شود.
• بارهای ناشی از اختلاف دما Temperature Load به نیروهایی که در اثر انبساط و انقباض ناشی از اختلاف دما در سازه بوجود می‌آید اطلاق می‌شود.
• بارهای ناشی از زلزله Earthquake Load مشخصا به نیروهای وارده بر سازه در اثر اعمال شتاب از زمین به سازه در خلال زلزله اطلاق می‌شود.
• بارهای ناشی از باد Wind Load به نیروهای وارده بر سازه در اثر وزش باد به سازه اطلاق می‌شود.
• بارهای ناشی از فشار آب و فشار خاک Pressure Load به نیروهای وارده بر سازه در اثر فشار جانبی ناشی از آب (مثلاً در سدها) یا خاک (مثلاً در دیوار‌های حائل) اطلاق می‌شود.

بارهای زلزله، باد، فشار جانبی آب، خاک را بارهای جانبی نیز می‌نامند.

با توجه به طبیعت غیر دائمی بارهای زلزله و باد، آن‌ها را بارهای فوق‌العاده نیز گویند.

یک طبقه‌بندی دیگر نیز بارها را به دو گروه ثابت با زمان و غیر ثابت با زمان یا بارهای دینامیکی و غیر دینامیکی تقسیم کرده‌است.

به معین کردن بارهایی که بر یک سازه وارد می‌شود بارگذاری می‌گویند. به بیان دیگر بارگذاری عبارت است از پیدا کردن نیروهای خارجی وارده بر سازه در اثر اعمال یکی از بارهای مهندسی عمران.

بارگذاری ساختمان‌ها در ایران

در ایران با توجه به این که ساختمان‌ها بارهای مختلفی دارند و باید آن بارها را در انواع ساختمان‌ها لحاظ کرد آیین‌نامه‌ای بدین منظور تدوین شده‌است.

مرجع اصلی بارگذاری در کشور ایران مبحث 6 مقررات ملی ساختمان بوده که به صورت مفصل به بارگذاری سازه‌های ساختمانی میپردازد و برای تمامی بخش‌ها با یک رویکرد آماری قوی به بررسی انواع بار و معرفی آن‌ها و ضوابط در نظر گرفته شده در ساختمان‌ها به صورت مفصلی پرداخته است.

مهم‌ترین قسمت‌های مبحث 6 مقررات ملی شامل بخش ‌های زیر هستند:

• بار مرده و پیوست انتهایی آیین‌نامه برای محاسبات وزن مخصوص
• بار زنده و جداول موجود برای محاسبه بار زنده انواع قسمت‌های ساختمان بر اساس نوع کاربری آن ها
• بار برف که با فرمول‌ها و حداول و بر اساس نقشه‌های مربوط به مناطق برف ریز کشور دسته بندی شده‌اند.نکته مهم در اینجا تغییر بخش بارگذاری در مبحث 6 ویرایش سال 92 با ویرایش قبلی آن یعنی ویرایش 85 است.
• بار خاک که ار طرف خاک به دیوارهای سازه که معمولاً دیوارهای حائل هستند و به سازه وارد می‌شوند که معمولاً از روش مونونو اکابه در محاسبات استفاده می‌شود.
• همچنین بارهای خیالی از دسته بارهای مهم و قابل توجهی هستند که در آیین‌نامه مبحث 10 سازه‌های فولادی ویرایش 92 به بارهای لازم در طراحی سازه‌ها اضافه شدند و تأثیر آن‌ها به علت وجود ناشاقولی در سازه‌های فولادی می‌باشد.

نکته حائز اهمیت در اینجا این است که مبحث 6 به صورت کلی مباحث لرزه‌ای را به صورت کامل به مبحث 2800 ایران واگذار کرده و بارهای لرزه‌ای و محاسباتی نظیر ضریب زلزله را در آنجا آورده است.

آیین‌نامه 2800 بارگذاری ایران یکی از مراجع مهم آیین‌نامه‌ای در کشور ایران بوده و تمامی مباحث لرزه‌ای را به صورت کامل در آن مبحث شرح داده شده‌است.

این آیین‌نامه به انواع سیستم‌های سازه‌ای و ساختمانی رایج پرداخته است که شامل موارد زیر می‌باشد:

• قاب خمشی فولادی
• قاب خمشی بتنی
• قاب فولادی مهاربندی شده ساده
• قاب فولادی مهار بندی شده + قاب خمشی که به قاب‌های دوگانه معروف هستند
• قاب‌های دوگانه دیوار برشی بتنی + قاب خمشی بتنی

این آیین‌نامه همچنان با وجود پرداختن به دسته زیادی از ساختمان‌ها به بسیاری از سیستم‌های سازه‌ای مانند اوتریگر‌ها و یا مهاربندهای کمانش تاب و یا حتی دیوار برشی فولادی نپرداخته است.

اخذ تعهدنامه رعایت موارد ایمنی از مالک قبل از تائید فرم شروع به کار

اخذ تعهدنامه رعایت موارد ایمنی از مالک قبل از تائید فرم شروع به کار

▪️بررسی‌های میدانی و همچنین آمارها حاکی از آن است که  در اغلب کارگاه‌های ساختمانی موضوع ایمنی همواره مورد غفلت بوده و خسارت و آسیبهای زیادی از این بابت به کارگران ساختمانی، اشخاص ثالث، محیط زیست و ... وارد می‌شود.

▪️به عبارت بهتر ایمنی در ساخت و سازهای شهری جایگاه مناسبی ندارد و در اولویت سازندگان نیست.

▪️لذا توصیه می گردد ناظر ساختمان، جهت مصون ماندن از آن بخش از تبعات حقوقی مربوط به حوزه ایمنی کارگاه، که متوجه وی می‌باشد، قبل از تائید فرم شروع به کار مالک را متعهد و ملزم به رعایت مقررات ایمنی نماید. در این صورت باید صورتجلسه ای تنظیم شده و کتباً به مالک ابلاغ گردد.

▪️در متن صورتجلسه علاوه بر اشاره به برخی از مفاد مهم ایمنی، ابلاغ یک نسخه از مبحث 12 و همچنین 20 مقررات ملی ساختمان به مالک مورد تاکید قرار گیرد و متن صورتجلسه به نوعی تنظیم شود که مسئولیت حوادث احتمالی ناشی از عدم رعایت مقررات را بر عهده شخص مالک باشد. به عنوان مثال می‌توان از پاراگراف زیر استفاده نمود:

👈"هرگاه بر اثر عدم رعایت مقررات حفاظتی و بهداشتی کار، ضوابط فنی و همچنین عدم رعایت فصول نه‌گانه آیین‌نامه حفاظتی کارگاههای ساختمانی مصوب 81/6/9 وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در کارگاه حادثه‌ای رخ دهد برابر با ماده 3 فصل دوم آیین‌نامه حفاظتی مذکور و همچنین  مواد 85، 91 و 95 قانون کار جمهوری اسلامی اینجانب (نام مالک یا سازنده) از نظر کیفری و حقوقی و نیز مجازات‌های مندرج در قانون فوق مسئول خواهم بود."

👈نکته بسیار مهم آنکه صورتجلسه یا تعهدنامه یاد شده حتی اگر در دفترخانه اسناد رسمی تنظیم شده باشد؛ به هیچ عنوان رافع مسئولیتهای ناظر نخواهد بود و خدای نکرده در صورت بروز حادثه به هر جهت بسته به نظر کارشناسان و دادگاه ناظر نیز محکوم خواهد شد.

▪️در اینخصوص در ماده 691 قانون مدنی مقرر شده است: "ضمانِ دینی که هنوز سبب آن ایجاد نشده است، باطل است."

▪️ماده فوق را می توان اینگونه تفسیر کرد: تضمین دینی که هنوز مسئولیت آن بر عهده شخصی نیست، یعنی در زمان ضمانت، خود دین هنوز ایجاد نشده است باطل است. به عبارت دیگر، ضمانت و تعهد فعلی که هنوز صورت نپذیرفته است باطل است.

▪️بنابراین مهندس ناظر باید با آگاهی کامل از مسئولیت خود و همچنین بر اساس قانون و مباحث مقررات ملی ساختمان با بازدیدهای "مستمر" از محل پروژه و ارائه گزارش به موقع و مستند به مراجع مربوطه اقدام نماید.

✔️بررسی پرونده های حوادث ساختمانی حاکی از آن است که این قبیل تعهدنامه ها می تواند در هنگام بررسی پرونده ها توسط کارشناسان مربوطه و دادگاه، به عنوان نکات مثبت عملکرد ناظر قلمداد شده و موجب تخفیف در سهم قصور وی گردد.

نکاتی از #اصلاحیه آئین نامه اجرایی #قانون_نظام_مهندسی و کنترل ساختمان :

نکاتی از #اصلاحیه آئین نامه اجرایی #قانون_نظام_مهندسی و کنترل ساختمان :
✅ ماده۲ مکرر ـ اصول #اخلاق_حرفه_ای که همه اشخاص در ارایه #خدمات_مهندسی خود ملتزم به رعایت و لحاظ کردن آن هستند به شرح زیر می­باشد:

1️⃣ رجحان منافع عمومی، حفظ محیط زیست، میراث فرهنگی و رعایت قانون بر منافع شخصی خود و صاحبان کار به هنگام #تعارض_منافع

2️⃣  انجام خدمات مهندسی به نحو حرفه­ای و همراه با مراقبت و خودداری از اقدامی که با حقوق عمومی، صاحبان کار و اشخاص ثالث مغایرت داشته باشد.

3️⃣ رفتار شرافتمندانه، مسئولانه، توأم با امانتداری، رازداری، انصاف و حسن­نیت و منطبق بر دانش حرفه­ای در عرضه خدمات مهندسی در برابر صاحبان کار و خودداری از هر اقدامی که با منافع قانونی صاحبان کار مغایرت داشته باشد.

4️⃣ احتراز از رفتاری که موجب لطمه به همکاران، سلب اعتبار اجتماعی یا وهن صاحبان حرفه مهندسی باشد.

5️⃣ اجتناب از تکفل همزمان اموری که زمینه و موجبات نمایندگی یا قبول منافع متعارض را فراهم آورد.

دانلود سوالات و پاسخ آزمون عمران (نظارت) اردیبهشت 97

دانلود سوالات و پاسخ آزمون عمران (نظارت) اردیبهشت 97

دانلود پاسخ جهش دفترچه A   /   دانلود پاسخ پوران پژوهش

آشنایی با انواع میراگرها برای مقابله با نیروی زلزله در سازه

آشنایی با انواع میراگرها برای مقابله با نیروی زلزله در سازه نا فایل آموزشی خلاصه و مفیدی هست که در ادامه دانلود خواهید کرد.در این فایل شما با انواع میراگرها برای مقابله با نیروی زلزله و عملکرد آنها بصورت خلاصه آشنا خواهید شد…

انواع میراگرها

به منظور کاهش ارتعاشات ناشی از باد یا زلزله در ساختمان‌های بلند، ابزاری ابداع گردیده و استفاده شده‌اند. ابزار کاهش ارتعاشات سازه بر اساس نیاز سیستم آنها به چند گروه تقسیم شده‌اند.

-ابزار کنترل غیر فعال (Passive) سیستم هایی هستند که نیاز به منبع انرژی خارجی ندارند. این ابزار از نیروهایی که در پاسخ به حرکت سازه در داخل آنها ایجاد می‌شود بهره میگیرند. جدا ساز پایه(Base Isolation) ، میراگر جرمی تنظیم شده (TMD) میراگر اصطکاکی پال (Pall Friction Damper) ، میراگر فلزی تسلیمی ADAS ، میراگر ویسکوز و میراگر ویسکو الاستیک از این گروهند.

-در کنترل فعال (Active)، پاسخهای سازه توسط انرژی خارجی وارده بر سازه کاهش می یابد. این سیستم‌ها دستگاههای قابل کنترلی هستند که توسط ابزار کمکی همواره در حال وارد کردن نیروهای کنترلی به ساختمان هستند. به عنوان مثال کابلی به ساختمان وصل می‌شود و در جهت خلاف نیروهای برشی وارده زلزله به ساختمان نیرو وارد میکند. سیستم‌های فعال از غیر فعال موثرتر هستند، اما علیرغم عملکرد عالی، مشکل بزرگ هزینه‌های اجرایی و نگهداری را دارند. نمونه این گونه سیستم‌ها میراگرهای جرمی فعال (AMD) میباشد.

-سیستم‌های نیمه فعال (Semi-active) دستگاههای قابل کنترلی هستند که نسبت به سیستم‌های کنترل فعال نیازمند انرژی به مراتب کمتری هستند. در این سیستم‌ها انرژی به داخل سیستم تزریق نمیشود و بنابراین پایداری در تمام مراحل باقی خواهد ماند. به عنوان نمونه میتوان از میراگر با مجرای متغیر (Variable orifice) برای ایجاد سختی متغیر نام برد

سیستم‌های نیمه فعال از دستگاه‌های غیر فعال موثرتر هستند، هرچند که هزینه‌های اضافی برای شیرهای قابل کنترل، سیستم کنترل کامپیوتری، سنسورها و نگهداری را میطلبند. در عین حال اگرچه تاثیر آنها از سیستم‌های فعال کمتر است، ولی هزینه بسیار پایین اجرا و نگهداری، تعبیه این سیستم‌ها را بسیار قابل توجیه ساخته‌است….

دانلود

لینک دانلود آشنایی با انواع میراگرها

نکات مهم اجرایی آرماتوربندی

آرماتوربندی

آرماتوربندی از حساس‌ترین و بادقت‌ترین قسمت‌های ساختمانی بتنی است. زیرا‌ تمامی نیروهای کششی در ساختمان به وسیله آرماتورها تحمل می‌شود. بدین لحاظ در اجرای آرماتوربندی ساختمان‌های بتنی باید نهایت دقت و حوصله به عمل آید.

‌آرماتوربندی کاری تخصصی بوده و دقت و نظارت جدی بر آن الزامی است. در برخی شرایط تمام مقاومت فونداسیون را آرماتورها تامین می‌کنند. مهندسین ناظر موظف هستند قبل از اجرای بتن ریزی از آرماتوربندی فونداسیون بازدید به عمل آورده و تا پایان بتن ریزی نظارت مستمر و مستقیم داشته باشند. ‌

نکات مهم درباره آماتور بندی

• از آماتور‌های زنگ زده‌ یا آغشته به روغن نباید استفاده شود و در صورت وجود آلودگی باید ابتدا به پاکسازی آنها قبل از اجرا اقدام نمود.
• خاموت‌ها که آرماتورهای عرضی هستند وظیفه‌ نگهداری آماتور‌های طولی را دارند و جلوگیری از کمانش آرماتور‌های طولی در هنگام فشار بسیار زیاد پس دقت شود که رعایت ضوابط خاموت گزاری کم اهمیت تر از آرماتور اصلی نیست.
• فاصله‌ خاموت‌ها از یکدیگر باید حدود ۲۰ سانتیمتر باشد یا همان یک وجب با دست که به راحتی می‌توان اندازه گرفت.
  خاموت‌ها باید به وسیله‌ی سیم آماتور بندی به آماتور‌های طولی بسته شود. در واقع به وسیله‌ سیم آماتور بندی به تمام آرماتورهای طولی مهار شوند.
  تمام آرماتورها باید توسط قیچی مخصوص بریده شوند و نباید آرماتورها را توسط دستگاه هوا برش برید زیرا باعث می‌شود چند سانتی متر بریده شده با حرارت غیر قابل استفاده باشد.
• از خم کردن آماتور در دمای پایین‌تر از پنج درجه سانتیگراد خودداری شود. ‌برای خم کردن دوباره و شکل دادن مجدد، باید تمام آرماتورها به صورت سرد و با دستگاه مکانیکی خم شوند.
• فاصله‌ بین آرماتورها تا سطح قالب بندی باید حداقل ۵/۲ سانتیمتر باشد تا پوشش بتنی روی آرماتورها دارای ضخامت مناسبی باشد. این کار علاوه بر ایجاد پیوستگی بین بتن و آرماتور از زنگ زدگی و خوردگی آرماتورها را محافظت می‌کند.

خم کردن آرماتورها

• آرماتور در کارگاه کوچک با دست خم می‌شود و در کارگاه بزرگ توسط ماشین
• آرماتورها به صورت سرد باید خم شود.
• آرماتور‌ها قبل از خم باید کاملاً صاف شده باشد.
• چکش کاری برای خم کردن مجاز نیست.

ضوابط در خم کردن آرماتور

• حداقل قطر فلکه خم کن متناسب با نوع فولاد است.
• سرعت خم کردن متناسب با نوع فولاد و دمای محیط انتخاب می‌شود. در مورد آرماتورهای سرد اصلاح شده، سرعت خم کردن با روش تجربی به دست می‌آید.
• در دمای کمتر از ۵- درجه سلسیوس خم کردن آرماتورها مجاز نیست.
• باز و بسته کردن خم‌ها به منظور شکل دادن مجدد، به هیچ وجه مجاز نیست.

وصله آرماتورها

• وصله‌های پوششی
• وصله‌های جوشی
• وصله‌های مکانیکی (کوپلر)
• وصله‌های اتکایی

وصله پوششی

• متداول‌ترین نوع اتصال در سازه‌های بتنی استفاده از وصله پوششی است، که در اکثر ساختمان‌های بتنی از آن استفاده می‌شود.
• محاسبه میزان طول پوششی مطابق آیین نامه بتن ایران عبارت است از ۱/۳ برابر طول گیرایی (مهاری) آرماتور مد نظر.
• در محل طول پوششی باید اطمینان از اتصال دو آرماتور در تمام طول آرماتور حاصل شود.

وصله‌های جوشی

به طوی کلی استفاده از جوش در اتصال دو آرماتور دارای شرایط ویژه‌ی است. روش‌های متداول برای وصله‌های جوشی عبارت است.

• اتصال جوشی نوک به نوک خمیری (جوش الکتریکی تماسی)
• اتصال جوشی ذوبی با الکترود (جوش با قوس الکتریکی)

وصله‌های مکانیکی

• کوپلرها قطعات اتصال دهنده مکانیکی آرماتورها هستند.
• این قطعات آرماتور را در راستای هم و بدون خروج از مرکزیت به یکدیگیر متصل می‌کنند و بسیار سبک‌تر از وصله‌ها هستند.

مزایای استفاده از اتصالات مکانیکی نسبت به اتصال اورلب

• کاهش تراکم آرماتور
• صرفه جویی در آرماتور مصرفی و کاهش هزینه‌های آماده سازی و نصب
• قابل استفاده در قطرها و شکل‌ها و طول‌های مختلف آرماتور
• استحکام کافی و تحمل نیروها به هنگام صدمه دیدن آرماتور
• یکپارچه عمل نمودن آرماتور در محل اتصال
• در امتداد هم قرار گرفتن محور آرماتورها در محل نصب
• امکان استفاده از تمام طول شاخه آرماتور و نداشتن ضایعات

وصله‌های اتکایی

در وصله‌های اتکایی ضوابط کلی زیر باید رعایت شود.

• باید دو آرماتور در امتداد عمود بر محور بریده شوند.
• استفاده از وصله‌های اتکایی، فقط برای آرماتورهای تحت فشار با قطر ۲۵ میلیمتر و بیشتر مجاز است.
• در وصله‌های اتکایی هر آرماتور باید به سطحی صاف منتهی شود که زاویه آن نسبت به صفحه عمود بر محور آرماتور از ۱/۵ (یک و نیم) درجه بیشتر نباشد.
• استفاده از وصله‌های اتکایی، فقط در اعضای دارای خاموت‌های بسته یا مارپیچ مجاز است.
• باید در انجام وصله‌های اتکایی در یک مقطع خود‌داری شود.

ضوابط در وصله کردن آرماتورها

• در قطعات تحت خمش و خمش توام با فشار، نباید بیش از نصف آرماتورها در یک مقطع وصله شود.
• در صورت وجود کشش یا کشش ناشی از خمش‌، حداکثر یک سوم آرماتورها در یک مقطع را می‌توان به وسیله پوشش وصله نمود.
• وصله کردن آرماتورهای تحتانی قطعات خم شی در وسط دهانه یا نزدیک به آن یا آرماتورهای بالایی قطعاه خمشی روی تکیه گاه یا نزدیک آن مجاز نیست.
• به طور کلی هر وصله باید ۴۰ برابر قطر آرماتور با وصله مجاور فاصله داشته و در یک مقطع قرار نگیرد.

آرماتور گذاری شالوده‌ها

• آرماتورها به صورت شبکه‌ای در کف شالوده قرار داده می‌شوند.
• برای ایجاد چسبندگی بیشتر و انتقال مناسب تر نیرو بین فولاد و بتن در کناره‌های فونداسیون آرماتورهای شبکه با خم ۹۰ درجه به طول معین شکل داده می‌شوند.
• با توجه به میزان بار و عمق فونداسیون، سیستم آرماتور گذاری در آنها می‌تواند به صورت شبکه‌های تحتانی یا ترکیبی از شبکه‌های تحتانی و فوقانی باشد.
• برای حفظ فاصله مناسب بین دو شبکه از خرک استفاده می‌شود.

انواع آرماتور استفاده شده در شناژ

• آرماتور عرضی
• آرماتور طولی

وظایف آرماتور طولی

• تقویت ستون در مقابل بارهای فشاری و خمشی

وظایف آرماتور عرضی

• نگه داشتن آرماتورهای طولی در جای خود
• جلوگیری از کمانه کردن آرماتورهای طولی در هنگام وارد شدن نیروهای فشاری
• تقویت ستون در جهت عرض و در مقابل بارهای جانبی

آرماتور عرضی را خاموت می‌گویند. بسته به نوع شکل هندسی ستون از خاموت‌های مختلفی استفاده می‌شود. برای ساخت شمع‌ها و ستون‌های استوانه‌ای یا دایره‌ای شکل از خاموت‌هایی دایره‌ای شکل به نام دورپیچ یا اسپیرال استفاده می‌کنند.

نحوه اجرای آرماتور بندی ستون

برای آرماتور بندی ستون مراحل زیر انجام می‌شود.

• خم زدن ریشه ستون
• انتقال خاموت‌ها از محل ساخت خاموت به محل ستون
• جا گذاشتن خاموت‌ها در داخل ریشه ستون
• انتقال آرماتورهای طولی ستون از محل آماده شدن به محل ستون
• مشخص کردن محل قرار گیری خاموت‌ها بر روی آرماتور طولی با استفاده از گچ
• بستن آرماتورهای طولی ستون با آرماتور ریشه هم قطر به وسیله سیم
• انتقال خاموت‌ها به محل نشانه گذاری شده با گچ و بستن آنها به آرماتور
• دیلم زدن

حداقل پوشش محافظ بتنی روی آرماتور

پوشش بتنی آرماتورها عبارت است از حداقل فاصله رویه آرماتور اعم از طولی و عرضی تا نزدیک ترین سطح بتن. نظر به اهمیت این پوشش در حفظ و نگهداری آرماتورها و نهایتاً عمر مفید سازه بتنی‌، پیمانکار باید نهایت دقت را در نصب آرماتور و نیز ریختن و متراکم نمودن بتن به عمل آورد تا باعث جابجایی و تغییر محل آرماتورها نشود. در صورت عدم وجود حداقل پوشش بتنی در نقشه‌های اجرایی و دستوالعمل‌ها، رعایت مندرجات این قسمت الزامی است.

ضوابط پوشش بتن

• ضخامت و پوشش بتنی، نباید از قطر آرماتورهای مصرفی کمتر اختیار شود.
• ضخامت پوشش، هیچ گاه نباید از حداکثر قطر شن مصرفی (برای شن تا قطر ۳۲  میلیمتر) کمتر اختیار شود.
• در مورد انتهای آرماتورهای مستقیم در قطعات کف و سقف که در معرض تعرق قرار نمی‌گیرند‌، به شرط مواقفت دستگاه نظارت رعایت ضخامت پوشش الزامی نیست.

نکات اجرایی

• برای ساختن سازه‌های بتن مسلح باید آرماتورها طبق نقشه تهیه و نصب شوند.
• آرماتورها معمولاً به صورت شاخه‌های ۱۲ متری به کارگاه حمل می‌شوند.
• آرماتورگذاری فونداسیون معمولاً با یک یا دو شبکه (مش،حصیر) اجرا می‌شوند. بنابراین پس از تعیین محل قرار گیری ستون‌ها (میخکوبی)‌، نوبت به اجرای آرماتور بندی است.
• محل قرار گرفتن ستون با میخ‌هایی که در آکس آن کوبیده شده، قبلاً توسط نقشه بردار تعیین شده باشد.

منبع : عمران سافت

این کلمات به صورت پیش‌فرض زیر مطلب نمایش داده خواهند شد.

• نظام و مهندسی گیلان
• نظارت
• نظام و مهندسی مازندران
• عمران
• نکات مهم مهندسی عمران
• نکات مهم در مهندسی عمران
• نکات اجرایی ساختمان
• نکات مهم ساختمانی
• نکات مهم نظارت
• نکات مهندسی عمران

نکات حائز اهمیت در جزئیات سازه های بتنی

. حداقل طول وصله در تیر ها، ستون ها و دال ها، 55 برابر قطر آرماتور رعایت گردد. در صورتی که طول وصله کمتر از این مقدار باشد، محاسبات مربوطه در دفترچه محاسبات اضافه شود.

2. در ستون های قاب های با شکل پذیری متوسط و زیاد، توجه شود که حداکثر نسبت آرماتور طولی در محل وصله به 6% محدود گردد. لذا در صورتی که نسبت آرماتور ستون بیش از 3% باشد، باید آرماتور های مقطع، در طول ستون در محل های متفاوت وصله شوند به نحوی که در هر مقطع ستون، نسبت آرماتور از 6% فراتر نباشد.

3. طبق بند های 9-20-3-2-2-7 و 9-20-4-2-3-10 در قاب های با شکل پذیری متوسط و زیاد، در محل اتصال ستون به شالوده، باید آرماتور عرضی حداقل در طول 300 میلیمتر در شالوده ادامه یابد. همچنین در قسمت های خارج از ناحیه بحرانی ستون ها (محدوده میانی ستون ها) طبق بند 9-12-6-4-1 حداکثر فاصله بین آرماتور های عرضی ستون به d/2 محدود می شود.

4. در مورد آرماتور عرضی تیر ها در قاب های با شکل پذیری متوسط و زیاد، حداقل طول "دو برابر ارتفاع تیر" برای آرماتورگذاری عرضی ویژه کنترل شود. همچنین حداکثر فاصله مجاز آرماتور های عرضی در این ناحیه برابر یک چهارم ارتفاع موثر تیر (d) در نظر گرفته شود و فاصله اولین آرماتور عرضی از بر ستون بیش از 5 سانتیمتر نباشد.

5. در مورد تیر های اصلی که تیر های فرعی با بار قابل توجه به صورت تودلی به آنها متصل می شوند، باید آرماتور پیچشی طولی و عرضی محاسبه شده توسط نرم افزار به طور مناسب با آرماتور های خمشی و برشی تیر های اصلی ترکیب شده و در نقشه ها درج شود. در مورد جزئیات طراحی و نحوه ترکیب آرماتور ها و چیدمان آنها در مقطع، توجه به بخش های 9-12-7 تا 9-12-12 مبحث نهم لازم است. طبق بندهای 9-12-8-3، 9-12-9-1 و 9-12-12-1 باید آرماتور پیچشی طولی به طور یکنواخت دور تا دور مقطع توزیع شده و ترکیب آرماتور پیچشی (طولی و عرضی) با آرماتور خمشی و برشی انجام شود.

6. در مورد تغییر مقطع ستون های بتونی که در نما قرار می گیرند، باید کوچک شدن ستون فقط از سمت داخل ساختمان انجام شود. با توجه به بخش 9-11-12 مبحث نهم، در صورتی که میزان عقب نشینی مقطع ستون از یک سمت بیش از 75 میلیمتر باشد یا شیب ملایم تر از 1 به 6 برای میلگرد طولی ستون تامین نشود باید در محل عقب نشینی آرماتور ستون پایینی با خم استاندارد مهار شود و برای ستون بالایی آرماتور انتظار در ستون پایینی پیش بینی شود. در مورد ستون های میانی نیز که کوچک شدن مقطع از دو طرف انجام میگیرد، در صورتی که شرایط فوق برقرار باشد، باید آرماتوربندی با توجه به این جزئیات رسم شود.

7. برای تیر های با دهانه کوتاه در قاب های شکل پذیر متوسط و زیاد، توجه شود که طبق بند 9-20-3-1-1-1 مبحث نهم، حداکثر مقدار عمق موثر تیر باید به یک چهارم دهانه آزاد تیر محدود شود. همچنین به علت طول کوتاه این دهانه ها، نیروی برشی حاصل از زلزله در این دهانه ها نسبت به دیگر تیر ها بیشتر بوده و آرماتور برشی مورد نیاز نسبت به دیگر تیر ها بیشتر خواهد بود که توجه طراح سازه به آن ضروری است.

8. در تیر های قاب های خمشی بتنی با شکل پذیری متوسط و زیاد، طبق بندهای 9-20-3-1-2-2 و 9-20-4-1-2-2 باید در بر ستون مقاومت لنگر خمشی مثبت حداقل به میزان نصف مقاومت لنگر خمشی منفی تامین شود. به این منظور لازم است در بر ستون ها مقدار آرماتور تحتانی (آرماتور فشاری) کمتر از نصف آرماتور فوقانی (آرماتور کششی) نباشد.

9. در تیر های قاب های خمشی بتنی با شکل پذیری متوسط و زیاد، طبق بند های 9-20-3-1-2-2 و 9-20-4-1-2-3 باید حداقل یک چهارم آرماتور موجود در مقاطع بر تکیه گاه ها، (هر انتها که آرماتور بیشتری دارد) در سراسر طول تیر ادامه داشته باشند.

10. در مقاطع تیر ها، حداقل فواصل آزاد بین میلگرد ها طبق بخش 9-11-11 مبحث نهم رعایت گردد. رابطه تقریبی زیر به عنوان راهنما پیشنهاد می شود:

n=Integer [(b-65) / (2db+35)]

B: عرض تیر بر حسب میلیمتر

Db: قطر میلگرد طولی بر حسب میلیمتر

N: حداکثر تعداد میلگرد با احتساب میلگرد های سراسری و تقویتی

رابطه فوق درحالت وصله شدن کلیه میلگرد ها به دست آمده است. در صورتی که طول تیر به نحوی باشد که احتیاج به وصله نداشته باشد، حداکثر تعداد میلگرد ها قابل افزایش خواهد بود. به هر حال، در مواردی که تعداد میلگرد مورد نیاز بیشتر از حداکثر تعداد مجاز میلگرد باشد، باید آرماتور ها در دو یا چند سفره چیده شوند. در این حالت حداقل فاصله لازم بین سفره های متوالی، طبق بند 9-11-11-1-3 باید برابر حداکثر دو مقدار 25 میلیمتر و بزرگترین قطر میلگرد طولی باشد. در فایل کامپیوتری سازه نیز باید مقدار پوشش بتنی تیر ها متناسب با تعداد سفره های میلگرد افزایش یابد به نحوی که نشان دهنده مرکز سطح تقریبی مجموعه میلگرد ها باشد. جزئیات مورد نظر در شکل های فوق نشان داده شده است.

11. در مقاطع ستون ها، حداقل فواصل آزاد بین میلگرد ها طبق بخش 9-11-11 مبحث نهم رعایت گردد. رابطه تقریبی زیر به عنوان راهنما پیشنهاد می شود:

n=Integer [(c-55) / (2db+40)]

C: عرض ستون بر حسب میلیمتر

Db: قطر میلگرد طولی ستون بر حسب میلیمتر

N: حداکثر تعداد میلگرد در ضلع ستون به عرض c

12. در مورد تیرهایی که عرض آنها بزرگتر از عرض ستون تکیه گاهی است، جزئیات کامل اتصال تیر به ستون با رسم نحوه عبور آرماتور های تیر از ستون نشان داده شوند.

13. توجه شود که برای قاب های با شکل پذیری متوسط و زیاد، طبق بند های 9-20-3-1-1-2 و 9-20-4-1-1-2 برون محوری هر عضو خمشی نسبت به ستونی که با آن قاب تشکیل می دهد، (فاصله محور های هندسی دو عضو) نباید بیشتر از یک چهارم عرض مقطع ستون باشد.

14. با توجه به اینکه باید آرماتور تیر ها با قلاب ◦90 در ستونهای کناری سازه مهار شوند و با توجه به اینکه طول قلاب استاندارد ◦90 حدود 15 برابر قطر میلگرد است، حداقل اندازه مجاز ستون ها 35x35 سانتیمتر خواهد بود که در این حالت حداکثر قطر مجاز برای آرماتور طولی تیر برابر 18 میلیمتر است. به عنوان یک رابطه تقریبی، حداقل بعد لازم برای ستون بر حسب قطر میلگرد تیر، برابر "15 برابر قطر میلگرد + 70" میلیمتر خواهد بود.

15. در صورت استفاده از آرماتور برشی مارپیچ، طبق بند 9-11-9-4-3 در هر گام مارپیچ فاصله آزاد بین میلگرد ها نباید از 75 میلیمتر بیشتر باشد.

16. در صورت استفاده از قاب خمشی بتنی با شکل پذیری زیاد، توجه شود که کنترل آرماتور عرضی ستون ها در نواحی بحرانی (موضوع بند 9-20-4-2-3-2) توسط نرم افزار انجام نمی شود و این محاسبات باید به صورت دستی در دفترچه محاسبات انجام و آرماتور لازم در نقشه ها درج گردد.

17. در صورت استفاده از دیوار برشی، برای انتقال بار از دیافراگم سقف به دیوار برشی باید آرماتور دوخت مورد نیاز با عملکرد برش اصطکاکی طبق بخش 9-12-13 برای نیروهای انتقالی دیافراگم که از بخش 6-7-2-7 محاسبه می شود طراحی گردد. این نکته باید در مورد دیوار هایی که به علت قرار گرفتن در کنار بازشو های سقف، اتصال کامل به دیافراگم ندارند به طور ویژه بررسی شود. توصیه می شود اصولا از کاربرد دیوار های برشی در کنار بازشو های سقف اجتناب گردد.

18. در مورد دال های بتنی (سقف و رمپ) کنترل حداقل ضخامت ها طبق ضوابط فصل 14 مبحث نهم مقررات ملی ساختمان در دفترچه محاسبات انجام گیرد. در غیر این صورت باید کنترل تغییر شکل برای ضخامت مورد نظر، طبق ضوابط این فصل با انجام محاسبات تغییر شکل در حالت بهره برداری، انجام شود.

19. طبق بند 9-9-7-2 در سازه های بتنی در صورتی که طول یا عرض ساختمان از مقادیر تعیین شده (35 متر برای شرایط آب و هوایی تهران) تجاوز کند، اجرای درز انبساط به مقدار حداقل الزامی است. درز انبساط باید در شالوده نیز ادامه یابد. در ضمن با توجه به شرایط سازه باید مقدار درز انبساط با حداقل عرض درز انقطاع نیز طبق بند 6-7-1-3-4 کنترل گردد.

20. در مورد آرماتور عرضی ستون ها در قاب های با شکل پذیری متوسط و زیاد، حداقل طول برای ناحیه آرماتور گذاری عرضی ویژه برابر حداکثر مقادیر"یک ششم ارتفاع آزاد ستون، ضلع بزرگتر مقطع مستطیل یا قطر دایره و 450 میلیمتر" کنترل شود. همچنین حداکثر فاصله مجاز آرماتور های عرضی در این ناحیه برابر حداقل مقادیر"8 برابر قطر کوچکترین میلگرد طولی ستون، 24 برابر قطر خاموت، نصف کوچکترین ضلع مقطع ستون و 150 میلیمتر" در نظر گرفته شود و فاصله اولین آرماتور عرضی از بر اتصال ستون به تیر نباید بیش از نصف مقادیر فوق باشد. در ناحیه میانی ستون، حداکثر فاصله مجاز آرماتور های عرضی برابر حداقل مقادیر "نصف ارتفاع موثر مقطع (d/2) و 250 میلیمتر" در نظر گرفته شود.

21. در مورد ستون هایی که هم در تراز طبقه و هم در تراز میان طبقه به آنها تیر متصل می شود (مانند ستون های پاگرد پله ها و ستون های واقع در مرز اختلاف تراز ساختمان های دوبلکس) برای کنترل بند 20، در اغلب موارد ابعاد ستون به نحوی است که باید خاموت گذاری ویژه در کل ارتفاع ستون به صورت پیوسته انجام گیرد.

این کلمات به صورت پیش‌فرض زیر مطلب نمایش داده خواهند شد.

• نکات مهم مهندسی عمران
• نکات اجرایی ساختمان
• نکات مهم ساختمانی
• نکات مهم در مهندسی عمران
• نکات مهندسی عمران
• نکات مهم اجرایی عمران
• نکاتی که باید در اجرای یک ساختمان در نظر داشته باشیم به شرح زیر است
• نکات مهم نظارت

چگونه شکست در تیر اتفاق بیفتد نه در ستون⁉️

چگونه شکست در تیر اتفاق بیفتد نه در ستون⁉️

✍️سوال فوق معرف بحث ستون قوی تیر ضعیف می باشد که در ادامه طبق ضوابط مبحث نهم به آن‌میپردازیم👇



☝️شرایط شکل پذیری زیاد👇

✍️بر اساس مبحث نهم مقررات ملی ساختمان در ساختمان هایی با شکل پذیری زیاد بایستی مجموع مقاومت خمشی ستون ها حداقل 20 درصد بیشتر از مقاومت خمشی تیرها باشد. (موضوع بند4.2.4.23.9 )✨

🔹لنگرهای مقاوم خمشی ستون ها باید براینامساعدترین حالت بار محوری، در جهت بارگذاری جانبی مورد نظر، که کمترین مقدار لنگرها را به دست می دهد، محاسبه شوند. مجموع لنگرهای مقاوم خمشی تیرها بایستی چنان صورت گیرد که لنگرهای ستون ها در جهت مخالف لنگرهای تیرها قرار گیرند✨

✍️این رابطه بایستی در حالاتی که لنگرهای خمشی تیرها در دو جهت در صفحه قائم قاب، عمل نمایند برقرار باشد✨


💡حداقل مقاومت خمشی ستون👇

✍️علاوه بر تامین حداقل مقاومت خمشی برای ستون ها، حداقل ابعاد ستون برای شرایط شکل پذیری زیاد نیز بایستی رعایت شود. (موضوع بند   1.2.4.23.9) بر اساس این بند دو ضابطه بایستی رعایت شود👇

1⃣عرض مقطع ستون نباید کمتر از 0.4 بعد دیگر ستون و 300 میلیمتر باشد✨

2⃣نسبت عرض مقطع به طول آزاد آن از 0.1 برای ستون های طره ای و 1.16 برای سایر سایر ستون ها کمتر باشد✨


✌️شرایط شکل پذیری متوسط👇

✍️در شرایط شکل پذیری متوسط نیز این دو ضابطه برای ابعاد مقطع بایستی تامین گردد👇

1⃣عرض مقطع نباید کمتر از 0.3 بعد دیگر و 250 میلیمتر باشد✨

2⃣نسبت عرض مقطع به طول آزاد آن از 1.25 کمتر باشد.

مراحل اجرای یک ساختمان ( از ابتدا تا انتها )

1. بازدید از زمین و ریشه کنی
   قبل از شروع هر نوع عملیات ساختمانی باید زمین محل ساختمان بازدید شده و وضعیت و فاصله ی آن نسبت به خیابان ها و جاده های اطراف و همچنین چگونگی دسترسی به خیابان های اصلی مورد بازرسی قرار گیرد. بعد از بررسی های کافی و در صورت نبود مشکل اقدام به آغاز پروژه می نماییم. در این بررسی ها باید دقت شود تا ما مشکلی از لحاظ ورود و یا خروج ماشین آلات نداشته باشیم و ضمنا جای کافی برای مصالح پای کار فراهم کنیم. سپس نسبت به ریشه کنی( کندن ریشه های نباتی که ممکن است در زمین روییده باشند ) اقدام می شود و خاک های اضافی به بیرون حمل گردد و بالاخره باید شکل هندسی زمین و زوایای آن کاملا معلوم شده وبا نقشه ساختمانی کاملا مطابقت داشته باشد
2. پیاده سازی نقشه
   پس از بازدید محل وریشه‌کنی ، نوبت به پیاده کردن نقشه بر روی زمین می شود. منظور از پیاده کردن نقشه یعنی انتقال نقشه ساختمان از روی کاغذ بر روی زمین به وسیله ابزار آلات در دسترس با ابعاد اصلی به طوری که محل دقیق پی ها و ستون ها و دیوار ها و عرض پی ها روی زمین به خوبی مشخص باشد. باید دقت داشت که این مرحله یکی از مهمترین مراحل ساخت می باشد چرا که کوچکترین اشتباهات در این مرحله قابل صرفنظر نبوده و اگر این خطا ها از مقدار مجاز آیین نامه ای بیشتر باشد ، باید اقدام به تخریب کل ساختمان کرد. حال برای پیاده کردن نقشه دو راه داریم اگر ساختمان مهم و بزرگ بود می بایست از دوربین های نقشه برداری استفاده شود ولی برای پیاده کردن نقشه ساختمان های معمولی و کوچک از متر و ریسمان بنایی می توان بهره برد که دقت لازم برای کارهای معمولی را دارند. برای پیاده کردن نقشه با متر و ریسمان کار ابتدا باید محل کلی ساختمان را روی زمین مشخص نموده و بعد با کشیدن ریسمان کار به یکی از امتداد های تعیین شده و ریختن گچ ، یکی از خطوط اصلی ساختمان را تعیین کرد و بعد خطوط دیگر را با همین روش مشخص می کنیم . البته برای ایجاد زاویه ی قایمه می توان از اعداد فیثاغورثی بهرا برد مانند اعداد 3و4و5 که در آن دو تای اولی اضلاع جانبی اند و عدد آخر که از همه بزرگتر می باشد مقدار عدد وتر می باشد
   عرض و طول و عمق پی ها کاملا بستگی به وزن ساختمان و قدرت تحمل خاک محل ساختمان دارد در ساختمان های بزرگ قبل از شروع کار بوسیله آزمایشات مکانیک خاک قدرت مجاز تحملی زمین را تعیین نموده واز روی آن محاسبات ابعاد پی را تعیین می نمایند ولی در ساختمان های کوچک که آزمایشات مکانیک خاک در دسترس نیست باید از مقاومت زمین در مقابل بار ساختمان مطمئن شویم . اغلب مواقع قدرت مجاز تحملی زمین برای ساختمان های کوچک با مشاهده خاک پی و دیدن طبقات آن و طرز قرار گزفتن دانه ها به روی همدیگر یا با ضربه زدن به وسیله کلنگ به محل پی قابل تشخیص می باشد .
3. گود برداری
   در این قسمت از عملیات اقدام به خاکبرداری محل نقشه می شود تا به خاک بکر رسید. انجام این عمل به آن علت است که همانطور که گفتیم زمین ، بار کلی ساختمان را تحمل می کند لذا باید پی ها بر روی یک سطح محکم و بدون رانش قرار بگیرد تا در آینده پس از اتمام پروژه و در نتیجه ی بارگذاری ، پی ها نشست بیش از حد نداشته باشند و یا اینکه نشستهای متفاوت داشته باشند. البته اگر زمین موجود ، بدون خاکبرداری ، بکر باشد ، باز هم باید اقدام به گودبرداری کرد. این عمل بدان علت است که همانطور که می دانیم پی از قسمتهای مهم سازه می باشد. و جنس آن از بتن می باشد همانطور که می دانیم بتن از دو المان آرماتور آهنی و ملات سیمان ماسه شن تشکیل شده است. آهن در مقابل سولفاتها و موادی همچون کلر و آب حساس است و در صورت وجود این عوامل در کنار آهن ، آهن زنگ زده و مقاومت فشاری و کششی خود را از دست می دهد. همچنین ملات سیمان هم در مقابل آب ضربه پذیر است و مقاومت خود را از دست می دهد. بنابر این سطح زیرین پی ها باید حداقل 1.5 الی 2 متر پایین تر از تراز کف زمین باشد.
   در موقع گودبرداری چنانچه محل گودبرداری بزرگ نباشد از وسائل معمولی مانند بیل و کلنگ و فرقون ( چرخ دستی ) استفاده می گردد , برای این کار تا عمق معینی که عمل پرتاب خاک با بیل به بالا امکان پذیر است ( مثلاً 2 متر ) عمل گود برداری را ادامه می دهند و بعد از آن پله ای ایجاد نموده و خاک حاصله از عمق پائین تر از پله را روی پله ایجاد شده ریخته و از روی پله دوباره به خارج منتقل می نمایند . برای گود برداری های بزرگتر استفاده از بیل و کلنگ مقرون به صرفه نبوده و بهتر است از وسایل مکانیکی مانند لودر و غیره استفاده شود . در این گونه موارد برای خارج کردن خاک از محل گود برداری و حمل آن بخارج کارگاه معمولاً از سطح شیبدار استفاده می گردد . بدین طریق که در ضمن گودبرداری سطح شیبداری در کنار گود برای کامیون و غیره ایجاد می گردد که بعد از اتمام کار این قسمت بوسیله کارگر برداشته می شود .
   استفاده از دیوارهای مانع :
   چون ایجاد شیب مورد لزوم موجب کار اضافی برای حمل خاک بیشتر به خارج و انتقال مجدد آن بعد از ساختن دیوار مورد لزوم به پشت دیوار می باشد لذا برای جلوگیری از پرداخت هزینه بیشتر و عدم انجام کار اضافی در موقع گودبرداری در زمینهای سست بعضی وقتها در صورت امکان اقدام به ایجاد دیوارهای مانع می نمایند که در اینجا از نوع چوبی می باشد .
4. پیاده کردن محل پی ها و شناژها و آرماتور گذاری
   بعد از گود برداری و مشخص نمودن محل پی ها و شناژ های رابط پی ها ابتدا در محل های مورد نظر در حدود 40 تا 50 سانتی متر ملات آهک و شفته ریخته می شود . شفته مخلوطی است از خاک مناسب و آهک شکفته و آب . ( خاک مناسب برای شفته خاکی است که قطر دانه های تشکیل دهنده آن از لحاظ بزرگی و کوچکی متفاوت بوده به طوری که دانه های ریزتر فضای خالی بین دانه های درشت تر را پر نموده و در نتیجه جسم متراکم و توپری بدست می آید . ) بعد از شفته ریزی ، در حدود 5 الی 10 سانتی متر بتن مگر روی آن ریخته می شود به این بتن ، بتن لاغر هم گفته می شود چرا که بتنی است که سیمان آن نسبت به سایر بتن ها کم بوده و در حدود 100 الی 150 کیلو گرم در متر مکعب می باشد. این کار به دو دلیل انجام می شود. اول آنکه حد فاصلی بین بتن اصلی و خاک می باشد دوم آنکه سطح پی را با این بتن رگلاژ می نمایند تا بتن اصلی پی روی سطح صافی قرار گیرد .
   بعد از این مرحله بر حسب اینکه پی از چه نوعی باشد مطابق با نقشه آرماتور چینی صورت می گیرد . آرماتور چینی در پی های منفرد به این صورت انجام می گیردکه تک تک پی ها از روی نقشه دقیقا مطالعه شده و طول آرماتور ها و شماره آرماتور ها دقیقا مشخص می شود ( تمامی آرماتورها در ساختمان های بتنی آجدار می باشد ) سپس بوسیله قیچی و آچار های مخصوص مطابق نقشه آرماتور ها را بریده و خم می کنند . برای پی های منفرد یک ردیف آرماتور به صورت شبکه ای در زیر فنداسیون قرار داده می شود که آرماتور های هر ردیف شبکه را به وسیله سیم مفتول ( نمره 4 یا 6) به آرماتور های ردیف دیگر شبکه متصل می شود . به دلیل اینکه مقاومت فشاری بتن خوب بوده و مقاومت کششی آن در حد مطلوب نمی باشد و با توجه به اینکه در پایین پی منفرد کشش اتفاق می افتد لذا شبکه آرماتور را در پایین قرار می دهیم . همچنین از شناژهایی هم ، جهت اتصال فنداسیون های مجاور به هم استفاده می کنیم . علت اجرای شناژ این است که پی ها به هم متصل شده و در مقابل بارهای افقی مانند باد و زلزله ایمن شوند. باید توجه داشت که هر پی باید حداقل توسط دو شناژ عمود بر هم مهار شود. در صورتی که یکی از فنداسیون ها در محیط اطراف ساختمان قرار گیرد شناژی که برای اتصال این فنداسیون به فنداسیون دیگر که در محیط نیست به کار می رود قویتر از بقیه شناژ ها انتخاب می شود. این اقدام بدان علت است که چون ستون وارد بر این پی های محیطی به دلایل معماری نمی تواند در وسط فنداسیون قرار گیرد و باید در کناره آن قرار گیرد ، در این صورت بر قسمت بالایی شناژ رابط نیروی کششی بیشتری وارد می شود و به همین دلیل این قسمت از شناژ قویتر انتخاب می شود و معمولا در این شناژ ها تعداد آرماتور های بالایی بیشتر از تعداد آرماتور های پایینی می باشد ( معمولا 3 به 5 ) . علاوه بر آرماتور های شناژ ، آرماتور های ریشه ستون ها نیز قبل از بتن ریزی کار گذاشته می شود . طول این این ریشه ها معمولا 1.2 متر یا بیشتر انتخاب می شود. در قرار دادن این آرماتور ها با دقت فوق العاده زیادی کرد و فاصله آکس به آکس ستون ها و ردیف آن ها باید کاملا مطابق با نقشه باشد . ( امتداد ستون ها باید با دوربین یا ریسمان کار کنترل شود ) چون آکس ستون های طبقات باید در یک امتداد قایم قرار گیرند و در صورتی که دو ، سه سانتی متری اشتباه شود این اشتباه تا آخرین طبقه ساختمان ادامه پیدا می کند.
5. قالب بندی
   بعد از این مرحله نوبت به قالب بندی می رسد . قالب هایی که برای عملیات بتنی ساخته می شوند اغلب چوبی می باشند ولی برای بعضی قسمت ها مانند ستون ها ، از قالب های فلزی نیز استفاده می شود . البته می توان از تیغه آجری به جای قالب در اطراف پی بهره برد. قالب ها علاوه بر شکل دادن به بتن ، وزن آن را نیز تا زمان سخت شدن تحمل می نمایند . بدین لحاظ اگر در اجرای آن دقت کافی نشود ممکن است در موقع بتن ریزی واژگون شده و موجب خسارت شود . از این رو این قالب ها را بوسیله میخ و سیم آرماتور بندی به یکدیگر یا به آرماتور ها وصل می کنند و آن ها را در جا محکم می کنند . شکل قطعات بتن با اندازه آن ها که باید ریخته شود باید به وسیله قالب تهیه شود تخته و چوبی که برای قالب بندی مصرف می شود باید کاملا خشک بوده و در برابر رطوبت تغییر شکل ندهد . این تخته ها باید به اندازه کافی نرم باشد تا در موقع نجاری دچار اشکال نشویم و از طرفی چون باید آن چنان محکم باشد که بتواند وزن بتن و آرماتور و وسایل بتن ریزی از قبیل چرخ دستی ، ویبراتور و غیره را به خوبی تحمل نماید . در ضمن قالب ها را کاملا به آرماتور ها نمی چسبانند بلکه 2.5 الی 5 سانتی متر فضا به عنوان کاور در نظر می گیرند تا بتن به خوبی سطح آرماتور را پوشش دهد . به منظور این عمل می توان از تکه ها س سیمانی بهره برد و یا از فاصله نگهدارهل که در بازار موجود است بهره برد.
   معمولا سطح تماس بتن و تخته قالب بندی را بوسیله روغن های معدنی چرب می کنند. مالیدن روغن به روی قالب بدان علت است که اولا تخته که در ابتدا کاملا خشک است ، آب بتن مجاور خود را نمکیده و موجب فساد بتن نشود و در ثانی در موقع باز کردن قالب ، تخته ها براحتی از بتن جدا شوند و موجب تخریب گوشه های بتن نشوند و در صورت مناسب بودن ، برای قالب بندی بعدی مورد استفاده قرار گیرند . در موقع مالیدن روغن به قالب ها باید کاملا دقت شود که آرماتور ها به روغن آغشته نشود زیرا در این صورت روغن مانع چسبیدن بتن به دور میلگرد گردیده و جسم یکپارچه تشکیل نداده و بتن و آرماتور هر یک به تنهایی کار می کنند و موجب ضعف در همگن بودن بتن و فولاد می گردد . وقتی قالب ها بسته شدند فنداسیون آماده بتن ریزی می شود ولی قبل از هر مرحله بتن ریزی ، باید کلیه شماره آرماتور ها و ابعاد پی ها و شناژ ها و فاصله آکس به آکس ستون ها کنترل شده و کاملا مطابق با تقشه باشد .
6. بتن سازی و بتن ریزی
   در این مرحله نوبت به بتن سازی می رسد ولی قبل از آن باید نسبت های مخلوط کردن اجزاء بتن تعیین شود . منظور از نسبت مخلوط کردن اجزاء بتن آنست که نسبت مناسبی برای اختلاط شن و ماسه به دست بیاوریم تا دانه های ریزتر فضای بین دانه های درشت تر را پر کرده و جسم توپر بدون فضای خالی و با حداکثر وزن مخصوص به دست آید همچنین تعیین مقدار لازم آب به طوری که بتن براحتی قابل حمل و نقل بوده و در قالب خود جا گرفته و دور میل گرد ها را احاطه نموده و کلیه فضای خالی قالب را پر نماید و در مجاورت آن فعل و انفعالات شیمیایی سیمان شروع شده و تا مرحله سخت شدن ادامه یابد . و بالاخره تعیین مقدار سیمان مورد لزوم برای به دست آوردن بتن با مقاومت کافی که بتواند براحتی بارهای وارده ساختمان را تحمل نماید . در این مرحله باید دقت کرد که حداقل عیار سیمان در پی ها برای ایننکه میلگردهای درون بتن سالم بمانند 240 است.
   پس از تعیین نسبت اختلاط ، بتن سازی شروع می شود . برای ساختن بتن معمولا از ماشین های بتن سازی ( بتن‌یر ) استفاده می شود و چنان چه به بتن یر دسترسی نباشد این کار به صورت دستی و توسط کارگر صورت می گیرد .
   بتن یر ها دارای دیگ گرداننده ای هستند که به آهستگی حول محوری مایل نسبت به افق می گردد و به وسیله تیغه هایی که در داخل آن تعبیه شده محتویات خود را مخلوط می نماید . در شروع کار همیشه مقداری سیمان و ماسه به بدنه دیگ مخلوط کننده می چسبد بدین لحاظ مشخصات اولین بتن با سایر دفعات متفاوت خواهد بود . برای جلوگیری از این موضوع بهتر است قبل از شروع کار قدری سیمان و ماسه را در دیگ بتن یر چرخانیده و تخلیه می نمایند آنگاه مخلوط اصلی را بارگیری می کنند بدین ترتیب مشخصات کلیه قسمت های بتن یکسان خواهد بود . باید دقت داشت که مقدار آب مورد نیاز را نباید ناگهان در مخلوط داخل بتونیر ریخت بلکه 10% آنرا قبل از بارگیری و 80% آنرا در حین بارگیری و مابقی را در حین چرخش دیگ به آن افزود. بتن باید به حدی روان باشد که دانه های آن به خوبی روی یکدیگر غلطیده و کاملا آرماتور ها را احاطه نموده و گوشه های قالب خود را کاملا پر نموده و کلیه هوای موجود در قالب از آن خارج شود و باید حداقل آب ممکنه را که برای انجام کارهای فوق لازم است صرف نمود زیرا آب بیشتر از اندازه تبخیر شده و جای آن به صورت لوله های موئین باقی مانده وسبب پوکی قطعه بتنی می گردد و مقاومت بتن کاهش می یابد. بتنی که به این ترتیب به دست می آید با وسایلی مانند دامپر یا فرقون به محل مورد استفاده حمل می کنند با هر وسیله ای که بتن جابجا می شود باید توجه داشت که اجزاء متشکله آن از همدیگر تفکیک نشود .
   قبل از بتن ریزی باید کلیه آرماتور ها با نقشه کنترل شود مخصوصا دقت شود که آرماتورها به همدیگر با سیم آرماتور بندی بسته شده باشد و اگر جایی فراموش شده باشد مجددا بسته شود. همچنین باید کنترل شود تا فاصله آرماتورها یکنواخت باشد زیرا اغلب اتفاق می افتد که بعضی از آرماتورها به هم چسبیده و بعضی با فاصله از همدیگر قرار می گیرند. این موضوع باعث می شود که بتن نتواند کلیه میل گردها را احاطه نموده و قطعه همگن و توپری به وجود بیاورد و مقاومت بتن در برخی نواحی بیش از حد نیاز باشد و در برخی نواحی مقاومت بتن از حد مورد نیاز کمتر باشد.
   باید محل بتن ریزی عاری از خاک و مواد زائد باشد و باید قبل از بتن ریزی از روغن کاری کلیه قسمت های قالب مطمئن شویم . بهتر است از قسمت جلو ( آن طرف که به مرکز تهیه بتن نزدیک تر باشد ) شروع به بتن ریزی نمود زیرا در این صورت رفت و آمد کارگران از روی آرماتورها به حداقل می رسد در این صورت برای آنکه پای کارگران در بتن تازه ریخته شده فرو نرود در مسیر عبور و مرور کارگران از تخته های زیر پا استفاده می شود . باید کاملا مطمئن شویم که بتن تمام گوشه های قالب را پر نموده و بعد از قالب برداری بتن ما کرمو نباشد . برای جلوگیری از این کار باید بعد از ریختن بتن در آن ارتعاش ایجاد نمود تا بتن در قالب به خوبی جابجا شود. این کار توسط دستگاه ویبره ( ویبراتور ) انجام می گیرد که معمولا این دستگاه از نوع سرسوزنی می باشد . باید دقت داشت که عمل ویبره کردن هم نباید از مقدار مجاز فراتر رود و هم نباید از مقدار مجاز کمتر انجام شود. چرا که با ویبره کردن بیش از حد عمل جداشدگی دانه ها از ملات سیمانی رخ می دهد و با کم ویبره زذن عمل هوا گیری از بتن به خوبی انجام نمی شود و بتن کرمو می شود. بتن را تا ارتفاع مشخص شده در نقشه ، ریخته و رویه ی آن را با ماله چوبی صاف می کنند و فنداسیون های دیگر نیز به همین روش بتن ریزی می کنند . پس از اتمام کار ، دیگ بتن یر را باید به وسیله آب و قدری ماسه ، تمیز کرده و برای روز بعد آماده کنند .

  بتن ریزی در پی ها
سیمان موجود در بتن ریخته شده در مجاورت رطوبت باید سخت شده و دانه های سنگی موجود در مخلوط را به همدیگر چسبانیده و مقاومت بتن را با حداکثر برساند. بدین لحاظ می باید از خشک کردن سریع بتن تازه جلوگیری نموده و آن را از تابش شدید آفتاب و وزش بادهای تند محفوظ نگاه داشت و سطح آن را حداقل تا هفت روز مرطوب نمود برای این کار بهتر است بعد از 3 الی 4 ساعت بعد از ریختن بتن شروع به آب دادن روی آن بنماییم یا این که روی بتن تازه ریخته شده را با گونی یا کاغذ پوشانیده و این پوشش را مرطوب نگاه داریم زیرا در غیر این صورت سطح آن ترک خورده و موجب نفوذ هوا به داخل بتن شده و آرماتور به کار رفته در بتن در معرض خوردگی واقع گردیده و موجب ضعف قطعه خواهد شد .

1. اجرای ستونها
   بعد از بتن ریزی پی ، قفسه آرماتور های ستون را که از قبل مطابق با نقشه بافته و آماده شده است به آرماتور های ریشه متصل می نمایند این کار باید حداقل 3 الی 4 روز بعد از بتن ریزی پی انجام شود زیرا در غیر این صورت با توجه به اینکه بتن پی هنوز سخت نشده است در اثر لنگر آرماتور های ستون میلگرد های ریشه از جای خود تکان خورده و پی متلاشی می شود . بعد از بستن آرماتور های ستون برای تثبیت موقعیت هر ستون ، ابعاد آن را بوسیله تیرهای چوبی در پای ستون مشخص می نمایند باید توجه داشت که هیچوقت نباید برای تثبیت ابعاد ستون باریختن بتن در پای آن اقدام نمود .
   سپس قالب های فلزی یا چوبی را که از قبل آماده نموده اند در اطراف ستون قرار داده و آن را بوسیله سیم نجاری و میخ و یا میلگردهای مخصوص به همدیگر متصل می نمایندو آنگاه قالب را توسط شاقول بنایی شاقول می کنیم. این عمل بدان علت است تا ستون کاملا بر پی عمود باشد تا نیروهای محوری به راحتی به پی زیرین منتقل شوند و اگر ستون عمود بر پی نباشد ، نیروهای محوری باعث ایجاد لنگر شده و سبب تخریب ناگهانی آن می شوند. سپس قالب را بوسیله چهار عدد تیر چوبی در جای خود مستحکم می نمایند .
   بعد از تثبیت کامل موقعیت ستون ، محور آن را با ستون های مجاور از بالای ستون و پایین ستون اندازه می گیرند. همچنین شماره آرماتور ها و فاصله خاموت ها را مطابق با نقشه کنترل کرده و در صورت درست بودن اقدام به بتن ریزی می نمایند . در کارگاه های کوچک که بتن ستون ها دستی ریخته می شود بهتر است بتن مخصوص ستون را قدری رقیق تر تهیه نمایند تا به خوبی قالب خود را پر کند البته باید توجه نمود که برای تهیه بتن رقیق می باید از عیار سیمان بیشتر استفاده نمود . به تدریج که قالب را پر می نمایند باید دقت نمود که بتن تمام زوایای قالب و میلگردها را پر نماید تا بعد از قالب برداری بتن ریخته شده کرمو نباشد . برای این کار می توان با نواختن ضربه های ملایم و یکنواخت به بدنه قالب بتن را جابجا نمود .
   در مورد ستون ها معمولا به محض آنکه بتن حالت روانی خود را از دست بدهد و بتواند شکل هندسی خود را حفظ کند قالب آن را باز می کنند و این در حدود 48 ساعت بعد از بتن ریزی می باشد در موقع باز کردن قالب باید توجه شود که قالب را با احتیاط طوری جدا کنند که گوشه های تیز ستون خراب نشود . بعد از باز کردن قالب ها باید مدتی بتن تازه را آب داد در مورد ستون ها معمولا برای این کار دور ستون تازه ریخته شده را با گونی پوشانیده و این پوشش را مرطوب نگاه میدارند در غیر این صورت سطح بتن ترک خورده و موجب نفوذ هوا به داخل بتن شده و آرماتور به کار رفته در آن در معرض خورندگی واقع گردیده و موجب ضعف قطعه خواهد شد .     
2. اجرای تیرها و سقف ها
   تیرها قسمتی از ساختمان های بتنی می باشند که بار سقف را به ستون منتقل نموده و ستون به پی و بالاخره پی به زمین منتقل می نماید. بعد از اتمام بتن ریزی کلیه ستون ها و قالب برداری از آن ها ، اقدام به قالب بندی تیر های اصلی می نمایند. در ساختمان هائی که سقف آن تیرچه و بلوک می باشد معمولا سقف و تیرچه را یکپارچه بتن ریزی می نمایند .
   قالب بندی و شمع بندی تیرها
   تیرهای بتنی اغلب با مقطع مربع و یا مستطیل می باشد این تیرها معمولا از چهار آرماتور طولی و آرماتور های عرضی که به آن ها خاموت گفته می شود تشکیل می گردد تعداد و شماره آرماتور ها و همچنین فاصله خاموت ها از روی نقشه تعیین می شود . نقش خاموتها در تیر جذب نیروی برشی است و به خاطر اینکه نیروی برشی در اطراف ستونها بیشتر است لذا در این محل ها فشردگی و در نتیجه تعداد خاموتها بیشتر می شود. اگر قرار دادن کلیه آرماتور ها در تیر ممکن نباشد می توان جان تیر را به صورت پاشنه دار اجرا نمود ولی نباید بیش از 3/1 سطح مقطع آرماتورکششی در پاشنه قرار گیرد به این پاشنه اصطلاحا آویز گفته می شود . باید کلیه قفسه میل گرد های تیر از سطح قالب چند سانتی متر بالاتر قرار گیرد تا کلیه میل گرد ها در بتن غرق شود ببرای این کار باید قطعات ریز سنگ و یا بتن زیر قفسه آرماتور تیر قرار داد و همچنین می توان قطعه ای میل گرد به کلفتی ضخامت بتن پوشش روی تیر در زیر خاموت قرار داد که با قرار گرفتن این میل گرد به روی سطح قالب کلیه قفسه آرماتور بندی باندازه ضخامت این میل گرد از سطح قالب بلندتر قرار می گیرد .
   بعد از ایجاد تکیه گاه های موقت تیرچه ها را روی تیر های اصلی قرار می دهند قبل از نصب تیرچه روی تیر های اصلی باید دقت نمود که ترک خوردگی و یا شکستگی در تیرچه موجود نباشد . کمر تیرچه را به فاصله های حداکثر تا 1.5 متر به وسیله تیرهای چوبی نگاه می دارند تا از شکم دادن آن جلو گیری به عمل آورند بهتر است تیر های چوبی را طوری قرار دهند تا وسط تیرچه در حدود 2 تا 3 سانتی متر بلندتر از سطح تراز قرار گیرد .
   تیرچه ها به فاصله تقریبی 40 سانتی متر از همدیگر قرار می گیرند و بعد از گذاشتن هر تیرچه فاصله آن را تا تیرچه بعدی به وسیله گذاشتن یک عدد بلوک در ابتدا و یک عدد در انتهای آن تنظیم می نمایند . از دهانه 4.20 به بالا کار گذاشتن میل گردهای کلاف عرضی اجباری است این میل گردها که به صورت تیری عمود بر تیرچه هاست در وسط دهانه قرار می گیرند .
   در محل اتصال تیرچه به تیر اصلی یا دیوار باید میل گردهای تیرچه لخت شده و در حدود 15 سانتی متر روی دیوار یا داخل آرماتور های تیر اصلی قرار گیرد که بعدا این قسمت به وسیله بتن سقف پوشیده می شود .
   برای عبور کانال های تاسیساتی باید حتی الامکان سعی شود که عرض کانال ها از یک بلوک تجاوز نکند ولی چنانچه به عرض بیشتری احتیاج پیدا کردیم باید با قطع تیرچه در آن محل و مهار کردن میل گردهای تیرچه در آرماتورهای عرضی محل عبور کانال را فراهم نمود . بعد از بلوک چینی باید میل گردهای ممان منفی گذاشته شده و این میل گرد ها که دو تیرچه مقابل را به همدیگر متصل می نمایند باید به میل گرد فوقانی تیرچه ها بسته شود .
   باید دقت نمود که تیرچه های دو طرف یک پل حتما مقابل همدیگر قرار گیرند تا بستن میل گردهای ممان منفی به سهولت امکان پذیر باشد . برای آنکه برای عبور لوله های تاسیسات مخصوصا لوله های فاضلاب دچار مشکل نشویم بهتر است تیرچه ها در طبقات مختلف درست مقابل همدیگر قرار گیرند برای این کار بهتر است حتما در تمام طبقات تیرچه چینی از یک سمت شروع شود .در مواردی که احتیاج به کنسول می باشد بهتر است که طول کنسول بیش از 4/1 دهانه سقف مجاز آن نباشد و بار آن و قطر میلگرد ممان منفی حتما به وسیله محاسبه تعیین شود زیرا کلیه بار این قسمت از سقف به وسیله همین میل گردهای ممان منفی تحمل و منتقل می گردد .
   بعد از کار گذاشتن میل گردهای ممان منفی می باید میل گردهای حرارتی بر روی بلوکها کار گذاشته شود . این میل گردها ، معمولا در جهت عمود بر تیرچه به فاصله حدود 30 سانتی متر از همدیگر کار گذاشته شود.
   میل گردهای حرارتی برای توزیع بار و جلوگیری از ترک خوردن بتن سقف در اثر تغییر حجم بتن ناشی از تغییر درجه حرارت مورد استفاده می باشد . بعد از گذاشتن میل گردهای حرارتی می باید دور سقف به وسیله تخته بسته شده و اقدام به بتن ریزی نمایند حداقل قطر بتن روی بلوک 5 سانتی متر می باشد . قبل از بتن ریزی روی بلوک ها را آب پاشی می نمایند تا سیراب شده و آب بتن مجاور خود را نمکیده و موجب فساد بتن نشود.
   قبل از بتن ریزی باید دقت داشت تا سقف ما کاملا تراز باشد به منظور این عمل می توان از شیلنگ تراز استفاده کرد. طرز عمل آن همانند قانون سطوح هم فشار در فیزیک است و نحوه ی عمل بدین ترتیب است که ابتدا شیلنگ تراز را پر از آب می کنند به نحوی که در آن حباب هوا باقی نماند زیرا که وجود حباب باعث ایجاد خطا در کار شیلنگ ترازیاب می شود. سپس یکی از دو طرفین سقف را که از صحت ارتفاع آن مطمین هستیم را مبنا قرار داده و یک سر شیلنگ تراز را در آنجا آنقدر بالا و پایین می کنیم تا سطح آب داخل آن همسطح ارتفاع مورد نظر شود. حال سر دیگر شیلنگ تراز را به نقطه ی دلخواه برده و جایی که سطح آب در آنجا ایستاده را علامت می زنیم.
   پس از چیدن تیرچه و بلوک و بستن آرماتور های تیرها و بستن میل گردهای ممان منفی و میل گردهای حرارتی و گذاشتن قلاب های اتصال اقدام به بتن ریزی می نمائیم. قبل از بتن ریزی می باید یک بار دیگر کلیه آرماتور های سقف کنترل شده و مخصوصا فاصله آن ها از یکدیگر و اتصال آن ها به همدیگر بازدید شود و در صورت بی عیب بودن کار اقدام به بتن ریزی می نمائیم . در موقع بتن ریزی تیر های اصلی و فرعی باید حتما از ویبراتور استفاده شود باید دقت شود که فاصله بین بلوک ها که تیرچه قرار دارد از بتن کاملا پر شود . کلفتی بتن روی سقف باید یکنواخت بوده و باید در ضمن بتن ریزی و قبل از آنکه بتن کاملا سخت شود روی آن به وسیله ماله کشی تخت گردد . حداقل ضخامت بتن روی بلوک 5 سانتی متر است . چنانچه بعد از قالب برداری مشاهده نمودیم که بعضی از نقاط میله گردهای طولی و عرضی به وسیله بتن پوشیده نشده است باید این نقاط را به وسیله ملات ماسه و سیمان بپوشانیم

سوال اعلام ممنوعیت استفاده از مزایای پروانه اشتغال کارمندان بعضی از ادارات دولتی

با عرض سلام خدمت استاد عزیز. با توجه به اعلام ممنوعیت استفاده از مزایای پروانه اشتغال کارمندان بعضی از ادارات دولتی، توسط وزیر راه، می خواستم بپرسم اگر  کسی به این بخشنامه عمل نکند، آیا مشمول مجازات شورای انتظامی می شود؟ آیا مشمول مجازات دادگاهها نیز می شود؟




✅ پاسخ مهندس کامیار میررضوی

سلام متقابل
این تخلف اگر ثابت شود صرفا فقط یک تخلف انتظامی است و در محاکم قضایی برای شما جرمی محسوب نمیگردد .